Udhëzuesi i të Drejtave të Njeriut
Të drejtat e tjera civile,
i) E drejta e lëvizjes sё lirё dhe e zgjedhjes sё vendbanimit në territorin e një shteti;
ii) E drejta e largimit nga çdo vend, duke pёrfshirё edhe vendin e vet, dhe e rikthimit në vendin e vet;
iii) E drejta e njё shtetёsie;
1. Secili qё ndodhet ligjёrisht nё territorin e njё shteti ka tё drejtё tё lëvizë lirisht brenda këtij territori si dhe tё zgjedhё lirisht vendbanimin e tij.
2. Secili ёshtё i lirё tё braktisë cilindo vend, duke pёrfshirё edhe vendin e tij.
3. Tё drejtat e sipёrpёrmendura mund tё kufizohen vetёm kur kjo parashikohet me ligj, dhe kur ёshtё e nevojshme pёr tё mbrojtur sigurinё kombёtare, rendin publik, shёndetin ose moralin publik ose tё drejtat dhe liritё e tё tjerёve, si dhe kur kёto kufizime janё nё pёrputhje me tё drejtat e tjera tё njohura në këtë Pakt.
4. Askush nuk duhet tё privohet arbitrarisht nga e drejta pёr tё hyrё nё vendin e tij.
Liria e lëvizjes
1. Kushdo që ndodhet në mënyrë të ligjshme në territorin e një Shteti ka të drejtë, brenda këtij territori, të lëvizë lirisht në të dhe të zgjedhë lirisht vendbanimin e tij.
2. Çdo person është i lirë të largohet nga çdo vend, duke përfshirë të tijin.
3. Ushtrimi i këtyre të drejtave nuk mund të bëhet objekt i kufizimeve të tjera nga ato të parashikuara në ligj dhe të domosdoshme në një shoqëri demokratike për sigurimin kombëtar ose sigurinë publike, ruajtjen e rendit publik, parandalimin e veprave penale, mbrojtjen e shëndetit apo të moralit, ose mbrojtjen e të drejtave dhe të lirive të të tjerëve.
4. Të drejtat e parashtruara në paragrafin 1, në disa fusha të caktuara, mund t’u nënshtrohen disa kufizimeve të vendosura në përputhje me ligjin dhe të justifikuara nga interesi publik në një shoqëri demokratike.
1. Gjithkush ka të drejtën e lirisë së qarkullimit dhe banimit brenda kufijve të çdo shteti.
2. Gjithkush ka të drejtë të largohet nga cilido vend qoftë, përfshirë këtu edhe të vetin, si dhe të kthehet në vendin e vet.
Liria e lëvizjes dhe Kombësia
1. Shtetet Palë do të njohin të drejtat e personave me aftësi të kufizuar për lirinë e lëvizjes, lirinë për të zgjedhur vendbanimin e tyre dhe kombësinë, njësoj si pjesa tjetër e popullësisë, duke u siguruar gjithashtu që personat me aftësi të kufizuar:
(a) të gëzojnë të drejtën për të marrë dhe ndryshuar kombësinë dhe që atyre të mos iu hiqet kombësia në mënyrë arbitrare apo për shkak të aftësisë së tyre të kufizuar;
(b) të mos iu hiqet mundësia, për shkak të aftësisë së kufizuar, për të marrë, patur dhe përdorur dokumentacionin e kombësisë së tyre apo dokumentacion tjetër identifikues, apo për të përdorur proceset përkatëse të tilla si proçedurat e emigrimit, që mund të nevojitet për të lehtësuar ushtrimin e të drejtës për lirinë e lëvizjes;
(c) të jenë të lirë të largohen nga çdo vend/shtet, përfshirë dhe vendin/shtetin e tyre;
(d) të mos iu hiqet e drejta, në mënyrë arbitrare apo për shkak të aftësisë së kufizuar për të hyrë në vendin/shtetin e tyre.
2. Fëmijët me aftësi të kufizuar do të regjistrohen menjëherë pas lindjes dhe që nga lindja do të kenë të drejtën për një emër, të drejtën për të marrë një kombësi dhe sa më shpejtë të jetë e mundur të drejtën për të njohur dhe për të patur kujdesin prindëror.
1. Kushdo qe ndodhet ne menyre te /igjshme ne territorin e nje Shteti ka te drejte, brenda ketij territori, te Levize lirisht ne te dhe te zgjedhe lirisht vendbanimin e tij.
2. Cdo person eshte i lire te /argohet nga cdo vend, duke perfshire te tijin.
3. Ushtrimi i ketyre te drejtave nuk mund te behet objekt i kufizimeve te tjera nga ate te parashikuara ne ligj dhe te domosdoshme ne nje shoqeri demokratike per sigurimin kombetar ose sigurine pub/ike, ruajtjen e rendit publik, parandalimin e veprave pena/e, mbrojtjen e shendetit apo te moralit, ose mbrojtjen e te drejtave dhe te lirive te te tjereve.
4. Te drejtat e parashtruara ne paragrafin 1, ne disa fusha te caktuara, mund t'u nenshtrohen disa kufizimeve te vendosura ne perputhje me ligjin dhe te justifikuara nga interesi pub/ik ne nje shoqeri demokratike.
4. DSHAM, mund ta ndalojë aplikuesin në Qendrën e Mbajtjes në rastet kur konsideron të nevojshme dhe në bazë të një vlerësimi individual të secilit rast, dhe në qoftë se me masa të tjera alternative më pak shtrënguese alternative nuk mund të arrihet qëllimi i kufizimit të lirisë së lëvizjes, në rastet e mëposhtme:
4.1. për të përcaktuar ose verifikuar identitetin apo shtetësinë e tij/saj;
4.2. për të përcaktuar elementet në të cilat është bazuar aplikacioni për mbrojtje ndërkombëtare, e që nuk do të mund të siguroheshin pa kufizimin e lirisë së lëvizjes, sidomos kur ekziston rreziku i ikjes së aplikuesit;
4.3. kur është e nevojshme për mbrojtjen e sigurisë kombëtare ose sigurisë publike;
4.4. për të vendosur, në kontekst të procedurës, për të drejtën e aplikuesit për të hyrë në territor;
4.5. kur ai ose ajo mbahet për qëllime të procedurës së kthimit, për të përgatitur kthimin dhe/ose kryer procesin e largimit, dhe kur organi kompetent mund të dëshmojë në bazë të kritereve objektive, përfshirë edhe faktin se parashtruesi ka pasur tashmë mundësinë për të filluar procedurën e mbrojtjes ndërkombëtare, se ka baza të arsyeshme për të besuar se personi po aplikon për mbrojtje ndërkombëtare vetëm sa për ta shtyrë ose penguar ekzekutimin e vendimit për kthim.
5. Masat tjera alternative të kufizimit të lirisë së lëvizjes së aplikueseve janë si në vijim:
5.1. ndalimi i lëvizjes nga Qendra për Azil;
5.2. ndalimi i lëvizjes jashtë hapësirës së caktuar;
5.3. paraqitja tek organi kompetent në kohën e caktuar;
5.4. dorëzimi i dokumenteve të udhëtimit, apo depozitimi i një garancioni financiar tek organi kompetent.
Kufizimi i përkohshëm i lirisë së lëvizjes
1.Zyrtari policor është i autorizuar që përkohësisht t’ia kufizojë lirinë e lëvizjes personit në një zonë të caktuar ose ta orientojë lëvizjen e tij në një zonë tjetër, me qëllim që të sigurohet zona e caktuar për t’i arritur objektivat legjitime të policisë apo për t’i mbrojtur personat nga rreziku i përkohshëm.
2.Objektivat legjitime të policisë përfshijnë, por nuk kufizohen në mbrojtjen e personave nga fatkeqësitë, epidemitë, dhe rastet e tjera të rrezikut të pashmangshëm.
3.Kufizimi i përkohshëm i lirisë së lëvizjes të personit përfundon menjëherë pasi të arrihen objektivat legjitime të policisë lidhur me kufizimin e përkohshëm.
3. Ekstradimi nuk lejohet nëse ka arsye për të besuar se personi nuk do të pranojë garancitë minimale për një gjykim të drejtë në shtetin kërkues, siç parashihet me Kushtetutën e Republikës së Kosovës.
Ne bis in idem
1. Ekstradimi nuk lejohet nëse është dhënë një vendim i formës së prerë nga organet gjyqësore vendore kundër personit të kërkuar për veprën apo veprat penale për të cilat kërkohet. Ekstradimi mund të lejohet nëse organet gjyqësore vendore kanë vendosur të mos fillojnë ose të ndërpresin procedurën gjyqësore në lidhje me veprën apo veprat e njëjta penale.
2. Ekstradimi nuk lejohet nëse është dhënë vendim i formës së prerë nga organet gjyqësore të një shteti të tretë kundër personit të kërkuar për veprën ose veprat penale për të cilat kërkohet ekstradimi dhe nëse ekziston një marrëveshje ndërkombëtare mes Republikës së Kosovës dhe atij shteti për njohjen dhe ekzekutimin e ndërsjellë të vendimeve penale.
27.1 Organi kompetent, tek i cili ka qenë e paraqitur kërkesa për tu pajisur me pasaportë e refuzon kërkesën në bazë të vendimit të gjykatës nëse :
a) kundër shtetasit, që ka bërë kërkesën për lëshimin e pasaportës është duke u zhvilluar procedurë penale respektivisht zhvillohet procedura për zgjidhjen e martesës si dhe njohjen e të drejtës prindërore, nëse gjykata kërkon ndalesën e lëshimit të pasaportës ;
b) ekzistojnë interesat e mbrojtjes së shtetit, të përcaktuara në ligj ;
c) shtetasit i është shqiptuar së paku dy herë dënimi me burg për veprat penale të prodhimit të kundërligjshëm dhe trafikimit të narkotikëve, falsifikim të parave, kontrabandim, falsifikim të dokumenteve, prodhim kundërligjor dhe trafikim të armëve apo eksplozivëve, kalim të kundërligjshëm të kufirit shtetëror, trafikimit me qenie njerëzore, terrorizmit ndërkombëtar, financimit të veprimtarisë terroriste dhe vepra tjera penale në lidhje me shtetet e huaja,
Nëse gjykata ka nxjerrë aktgjykim të plotfuqishëm kundër shtetasit të bazuar në pikat a,b,c të paragrafit 1 të këtij neni, duhet të njoftojë organin kompetent mbi refuzimin e kërkesës dhe për këtë duhet të japë arsyetim.
Nëse ndonjëra nga arsyet nga pikat a,b,c, të paragrafit 1 të këtij neni, është paraqitur pas lëshimit të pasaportës, organi kompetent për dhënien e pasaportës duhet te nxjerri vendim mbi marrjen e pasaportës
1. Kufizimi fizik i personave me çrregullime mendore zbatohet në institucionet e shëndetit mendor të specializuar me shtretër dhe përfshin, sipas protokollit përkatës, elementet e mëposhtme:
1.1. Mbajtjen me forcë të personit;
1.2. Përdorimin e detyruar të medikamenteve;
1.3. Imobilizimin;
1.4. Izolimin.
2. Kufizimi fizik zbatohet për periudha të shkurtra kohore me objektiva të qarta, sipas protokolleve të miratuara nga Ministria e Shëndetësisë. Të gjitha procedurat e ndjekura për realizimin e kufizimit fizik dhe arsyet e ndërmarrjes së tyre përshkruhen në mënyrë të hollësishme në kartelën e pacientit.
3. Gjatë kufizimit fizik, kontakti i stafit të shërbimit të shëndetit mendor me klientin duhet të jetë aktiv dhe i vazhdueshëm, që shkon përtej monitorimit rutinë, sipas protokolleve të miratuara nga Ministria e Shëndetësisë.
4. Ndalohet përdorimi i kufizimit fizik si mjet ndëshkimi ose si mjet më lehtësues për stafin e shërbimit
5. Kufizimi fizik zbatohet në kushtet kur:
5.1. Autorizohet nga mjeku psikiatër me shkrim;
5.2. Kryhet në formën më pak kufizuese/shtrënguese që ofron siguri dhe kontroll të sjelljes agresive të pacientit;
Ligjshmëria e privimit nga liria dhe vendosja në procedurë të përshpejtuar
1. Askujt nuk mund t’i hiqet apo kufizohet liria, përpos rasteve dhe në pajtim me procedurën e përcaktuar me ligj. 2. Çdo person i privuar nga liria me arrest ose me ndalim, ka të drejtë të kundërshtojë, sipas procedurës së paraparë me këtë Kod, ligjshmërinë e arrestimit ose ndalimit të tij, për të cilën vendos gjykata në procedurë të përshpejtuar ose urdhëron lirimin e tij kur ndalimi është i paligjshëm.
Izolimi
1. Personat për të cilët konstatohet që kanë sëmundje ngjitëse me rrezik të përhapjes dhe sipas udhëzimit të mjekut duhet të izolohen në klinikën infektive, repartet për trajtimin e sëmundjeve ngjitëse dhe institucionet tjera sipas nevojës: 1.1. Përjashtimisht nga paragrafi 1 i këtij neni, bëjnë personat e sëmurë gjendja shëndetësore e të cilëve mundëson izolimin në kushte shtëpie, sipas udhëzimit të mjekut; 1.2. Personi i izoluar në kushte shtëpie, mbikëqyret nga mjeku në komunën ku jeton apo izolohet; 1.3. Periudha e izolimit përfundon pas shërimit të personit dhe nuk paraqet rrezik të përhapjes së sëmundjes, pas konstatimit të mjekut.
Kërkuesi u ankua në bazë të Nenit 2 të Protokollit nr. 4 se ndalimi i largimit të tij nga territori i Bullgarisë ishte i pajustifikuar dhe joproporcional.
Kerkuesi pretendonte, në veçanti, se një ndalim për largimin e tij nga territori i Bullgarisë për një periudhë prej dy vjetësh për shkak të shkeljeve të ligjeve të imigracionit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, ishte i pajustifikuar; se kjo ndalesë, e cila e kishte penguar atë të udhëtonte në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ku jetonte nëna dhe vëllai i tij, kishte përbërë një ndërhyrje të pajustifikuar në jetën e tij familjare; dhe se në shqyrtimin e kundërshtimit të tij ligjor ndaj ndalimit gjykatat nuk e kishin shqyrtuar proporcionalitetin e saj.
Gjykata konstaton se ka pasur shkelje të nenit 2 të Protokollit nr. 4
Z. Ján Çonka, Znj. Mária Čonková, Znj. Nad'a Čonková dhe Znj. Nikola Čonková janë shtetas sllovakë me origjinë rome, të lindur në vitet 1960, 1961, 1985 dhe 1991 respektivisht. Dy aplikantët e parë janë prindërit e aplikantëve të tretë dhe të katërt. Aplikantët thonë se në disa raste ndërmjet marsit dhe nëntorit 1998 ata u sulmuan me dhunë nga skinheads në Republikën Sllovake. Në të vërtetë, në nëntor të vitit 1998, z. Čonka ishte plagosur aq seriozisht në një sulm që ai duhej të shtrohej në spital. Policia ishte thirrur por nuk kishte pranuar të ndërhynte. Disa ditë më vonë zoti dhe znj. Čonka ishin nënshtruar ofendimeve dhe kërcënimeve të rinovuara nga skinheads, por policia kishte refuzuar përsëri të ndërhyjë. Si rezultat i këtyre kërcënimeve të vazhdueshme, aplikantët kishin vendosur të iknin nga Sllovakia dhe të udhëtonin në Belgjikë, ku ata kishin ardhur në fillim të nëntorit 1998: Z. Čonka dhe dy fëmijët e mitur më 6 nëntor dhe znj. Čonka dy ditë më vonë.
Ankuesit pretenduan se arrestimi i tyre në stacionin e policisë Ghent më 1 tetor 1999 kishte shkaktuar një shkelje të nenit 5 § 1 të Konventës, pjesa përkatëse e së cilës thotë si vijon:
Gjykata në mënyrë unanime:
1. Vendos në mënyrë unanime se ka pasur shkelje të nenit 5 § 1 të Konventës;
2. Vendos në mënyrë unanime se nuk ka pasur shkelje të nenit 5 § 2 të Konventës;
3. Vendos në mënyrë unanime se ka pasur shkelje të nenit 5 § 4 të Konventës;
4. Vendos me katër vota në tre se ka pasur shkelje të nenit 4 të Protokollit nr. 4 të Konventës;
5. Vendos në mënyrë unanime që nuk ka pasur shkelje të nenit 13 të Konventës së marrë në lidhje me nenin 3;
Ankuesi ankohet sipas nenit 5 § 1 të Konventës, se ndalimi i tij i vazhdueshëm (të paktën nga 20 korriku 2010 ose, ndryshe, nga 14 gushti ose 7 tetori 2010) nuk ishte në përputhje me ligjin.
Kjo ankesë bie për t'u shqyrtuar sipas nenit 5 § 1 (c) të Konventës.
Kërkuesi u ankua në bazë të nenit 5 § 4 të Konventës se ligjshmëria e paraburgimit të tij të vazhdueshëm
që është shqyrtimi i kërkesës së tij të parë për lirim, nuk u trajtua me shpejtësi.
PËR KËTO ARSYE, GJYKATA UNANIMISHT,
Konstaton se ka pasur shkelje të nenit 5 § 1 të Konventës lidhur me paraburgimin e ankuesit nga 24 nëntor 2010 deri më 12 mars 2012;
Konstaton se ka pasur shkelje të nenit 5 § 4 të Konventës;