Instrumentet ndërkombëtare
Nenet
Instrumentet ndërkombëtare PNDCP
Pakti Nderkombëtar pët të Drejtat civile dhe Politike
Nenet
Article 6.1

E drejta e jetёs ёshtё e drejtё e lindur e njeriut. Kjo e drejtё duhet tё mbrohet me ligj. Askush nuk mund tё privohet arbitrarisht nga jeta.

Article 6.2

2. Nё vendet ku nuk ёshtё hequr dënimi me vdekje, ai mund tё jepet vetёm pёr krimet mё tё rёnda, nё pёrputhje me ligjin nё fuqi nё kohёn e kryerjes së krimit dhe nuk duhet tё jetё nё kundёrshtim me dispozitat e kёtij Pakti dhe me Konventёn pёr Parandalimin dhe Ndjekjen e Krimit tё Gjenocidit. Ky dёnim mund tё jepet vetёm nё bazё tё njё gjykimi pёrfundimtar nga njё gjykatё kompetente.

 

Article 6.3

3. Kur heqja e jetёs përbën një krim gjenocidi, kuptohet se asnjё dispozitё e kёtij neni nuk i jep tё drejtё njё shteti palё tё kёtij Pakti qё nё asnjё mёnyrё t'i shmanget çfarёdo detyrimi qё ka marrё pёrsipёr nё bazё tё dispozitave tё Konventёs pёr Parandalimin dhe Ndjekjen e Krimit tё Gjenocidit.

Neni 6.4

4. Çdo i dёnuar me vdekje ka tё drejtё tё kёrkojё falje ose zëvendësim tё dёnimit. Amnistia, falja ose zëvendësimi i dёnimit me vdekje mund tё jepen nё tё gjitha rastet.

 

Instrumentet ndërkombëtare KEDNJ
Konventa Evropiane për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive Themelore të Njeriut dhe Protokollet e saj
Nenet
Neni 2 .1

 E drejta për jetën

1. E drejta e çdo njeriu për jetën mbrohet me ligj. Askujt nuk mund t’i merret jeta qëllimisht, me përjashtim të rastit kur zbatohet një vendim gjyqësor me vdekje, pas dënimit për një krim për të cilin ky dënim është parashikuar me ligj.

Neni 2.2

2. Marrja e jetës nuk konsiderohet të jetë shkaktuar në kundërshtim me këtë nen në rastet kur ajo vjen si pasojë e përdorimit të forcës, që është jo më shumë se absolutisht e nevojshme:

a. në mbrojtje të çdo personi nga dhuna e paligjshme;

b. për të kryer një arrestim të ligjshëm ose për të parandaluar arratisjen e një personi të cilit i është hequr liria ligjërisht; c. për të kundërshtuar, në përputhje me ligjin, një trazirë ose kryengritje.

Instrumentet ndërkombëtare DUDNJ
Deklarata Universale për të Drejtat e Njeriut
Nenet
Neni 3

Gjithkush ka të drejtën për jetën, lirinë dhe sigurinë e personalitetit.

Instrumentet ndërkombëtare KDF
Konventa për të Drejtat e Fëmijës
Nenet
Neni 6

Neni 6

1. Shtetet palë njohin se çdo fëmijë ka të drejtёn e lindur për të jetuar.

2. Shtetet palë marrin të gjitha masat e mundshme për të siguruar mbijetesёn dhe zhvillimin e fëmijës

Instrumentet ndërkombëtare KDPAKPO
Konventa për të Drejtat e Personave me Aftësi të Kufizuar dhe Protokolli Opsional
Nenet
Neni 10

E drejta për jetën Shtetet Palë riafirmojnë që çdo qënie njerëzore ka të drejtën për të jetuar dhe se ato duhet të ndërmarrin të gjitha masat e nevojshme për tu siguruar që personat me aftësi të kufizuar e gëzojnë këtë të drejtë në mënyrë efektive njësoj si të tjerët.

 

Ligjet
Nenet
Ligjet KPK
Kodi Penal i Republikës së Kosovës 06/l-074 - 2019
Nenet Neni 172

Vrasja

1. Kushdo që e privon personin tjetër nga jeta dënohet me jo më pak se pesë (5) vjet burgim.

Nenet Neni 173

Vrasja e rëndë

1. Me dënim me jo më pak se dhjetë (10) vjet burgim ose me burgim të përjetshëm dënohet personi i cili:

1.10.privon nga jeta personin tjetër motivuar në bazë të kombësisë, gjuhës, besimit fetar ose mungesës së besimit fetar, ngjyrës së lëkurës, gjinisë, identitetit gjinor, orientimit seksual, ose për shkak të afërsisë me persona me njërën nga këto karakteristika të mbrojtura;[...]

 

Nenet Neni 174

Vrasja e kryer në gjendje të tronditjes së fortë mendore

1. Kushdo që personin tjetër e privon nga jeta në gjendje të tronditjes së fortë mendore, të shkaktuar pa fajin e tij nga sulmi, keqtrajtimi apo fyerja e rëndë nga ana e personit të vrarë, dënohet me burgim prej një (1) deri në dhjetë (10) vjet.

 

Nenet Neni 175

Vrasja nga pakujdesia

1. Kushdo që e privon nga jeta personin tjetër nga pakujdesia, dënohet me burgim prej gjashtë (6) muaj deri në pesë (5) vjet.

Nenet Neni 176

1. Vrasja e foshnjës gjatë lindjes Nëna që e privon nga jeta foshnjën e vet gjatë lindjes apo menjëherë pas lindjes, derisa te ajo vazhdon çrregullimi i shkaktuar nga lindja, dënohet me burgim prej tre (3) muaj deri në tre (3) vjet.

Nenet Neni 178.1

Ndërprerja e palejuar e shtatzënësisë

1. Kushdo që në kundërshtim me ligjin për ndërprerjen e shtatzënësisë dhe me pëlqimin e gruas shtatzënë, ndërpret shtatzëninë, fillon ta kryej ndërprerjen e shtatzënisë ose i ndihmon që ta ndërpres shtatzëninë, dënohet me burgim prej gjashtë (6) muaj deri në tre (3) vjet.

Nenet Neni 179

Sterilizimi i detyruar

1.Kushdo që për arsye jo mjekësore, heq ose paaftëson në çfarëdo mënyre organet riprodhuese të një personi pa pëlqimin e atij personi dhe kjo çon në sterilizim, dënohet me burgim prej një (1) deri në tetë (8) vjet.

2.Kur vepra penale nga paragrafi 1 i këtij neni rezulton me lëndime të rënda trupore, dëmtime serioze për shëndetin ose vdekjen e personit, kryesi i veprës penale dënohet me burgim prej pesë (5) deri në pesëmbëdhjetë (15) vjet.

Ligjet LMK
Ligji për mbrojtjen e konsumatorit Nr. 06/L-034
Nenet Neni 4

Të drejtat e konsumatorit

1. Me këtë ligji garantohen këto të drejta themelore të konsumatorëve:

1.1. E drejta për të mbrojtur jeten, shëndetin mjedisin dhe interesat

Ligjet LNSH
Ligji Nr. 03/L-110 për ndërprerjen e shtatëzënësisë
Nenet Neni 3

 Ligji për ndërprerjen e shtatëzënësisë garanton respektimin e jetës që nga zhvillimi i fetusit. Ky parim mund të shkelet vetëm në rastet e parapara me këtë ligj.

Nenet Neni 13

Asnjë mjek nuk mund të detyrohet të kryejë ndërprerjen elektive të shtatzënësisë kundër vullnetit të tij/saj.

Nenet Neni 14

Ndërprerja e shtatzënisë me motiv të përzgjedhjes se gjinisë së frytit është e ndaluar.

Ligjet LPK
Ligji për Policinë Nr. 04/L-076
Nenet Neni 10.1

 Detyrat dhe autorizimet e përgjithshme të policisë

1. Detyrat e përgjithshme të policisë janë të:

1.1. mbroj jetën, pronën dhe të ofroj siguri për të gjithë personat

Praktika gjyqësore e GjEDNj
Decision ECtHR, Nachova and others v. Bulgaria

Nachova kundër Bullgarisë (Nachova v. Bulgaria) kishte të bënte me dy Romë që u vranë ndërsa i iknin policisë ushtarake që kërkonte t’i arrestonte për shkak të largimit pa leje.  Në kohën e incidentit, oficeri që vrau viktimat bërtiti “jevgj të mallkuar” tek një komshi i tyre. GJEDNJ-ja konstatoi se shteti kishte shkelur të drejtën e jetës së viktimave (sipas Nenit 2 të KEDNJ-së), jo vetëm materialisht, por edhe proceduralisht për moshetimin e përshtatshëm të vdekjeve. U konstatua se moshetimi përbënte gjithashtu shkelje të Nenit 2 së bashku me të drejtën për të mos u diskriminuar përderisa shteti kishte detyrimin për të hetuar motive të mundshme të diskriminimit

Decision MEHMET ŞENTÜRK AND BEKİR ŞENTÜRK v. TURKEY (Application no. 13423/09) of 9 April 2013

CASE OF MEHMET ŞENTÜRK AND BEKİR ŞENTÜRK v. TURKEY (Application no. 13423/09)  of  09/07/2013

Ankuesit pretenduan se znj. Şentürk humbi jetën për shkak të neglizhencës së rëndë nga ana e mjekëve dhe mamive të përfshira. Ata konsideruan se kjo vdekje mund të ishte lehtësisht e ndaluar nëse mjekët dhe / ose mamitë kishin vepruar në përputhje me detyrat e tyre dhe kodin e tyre profesional. Përkundrazi, ata kishin shkelur rëndë detyrat e tyre. Në këtë drejtim, aplikantët gjithashtu pohuan se ngjarjet në fjalë nuk duhet të klasifikohen si neglizhencë e thjeshtë, por si vrasje. Ankuesit pretendonin se kishte pasur një shkelje të së drejtës për jetë të gruas dhe nënës së tyre dhe të fëmijës që mbante, duke shkelur nenin 2 të Konventës.

Ka pasur një shkelje substanciale të nenit 2 të Konventës për shkak të vdekjes së znj. Menekşe Şentürk;

Ka pasur një shkelje procedurale të nenit 2 të Konventës;

Decision Perisan and Others v. Turkey  application no. 12336/03 of 20.05.2010

Kërkesa për Perisan dhe të tjerët kundër Turqisë nr. 12336/03 e 20.05.2010

Shkelja e nenit 2: forca e përdorur kundër të burgosurve për të shuar shqetësimet në një burg, që kishte çuar në vdekjen e tetë prej tyre, nuk kishte qenë "absolutisht e domosdoshme" brenda kuptimit të nenit 2 dhe Gjykata konstatoi se kishte pasur një shkelje të nenit 2 në lidhje me tetë të burgosurit që kanë vdekur dhe gjashtë që kanë mbijetuar lëndimet e tyre.

Decision Wasilewska and Kalucka v. Poland 23.02.2010 aplication no. 28975/04 and 33406/04

Wasilewska and Kalucka v. Poland 23.02.2010 aplication no. 28975/04 and 33406/04

The case concerned the death of a suspect during an anti-terrorist operation. Violation of Article 2: the Polish Government had failed to submit any comments regarding the proportionality of the level of force used by the police, the organisation of the police action and whether an adequate legislative and administrative framework had been put in place to safeguard people against arbitrariness and abuse of force.

 

Decision Branko Tomašić dhe të tjerë kundër Kroacisë - 46598/06 dt. 15.1.2009

Branko Tomašić dhe të tjerë kundër Kroacisë - 46598/06 dt. 15.1.2009 

Aplikuesit u ankuan mbështetur në nenin 2 të KEDNJ lidhur me të drejtën e jetës dhe nenin 13 lidhur me mjetet efektive respektimi i të cilave sipas tyre rezultonte i dështuar nga ana e shtetit sepse ky i fundit nuk kishte marrë masat adekuate për të mbrojtur M.T dhe V.T dhe nuk kishte kryer një hetim efektiv lidhur me përgjegjësitë e shtetit në shkaktimin e këtyre vdekjeve.

 Gjetjet e gjykatës vendase dhe konkluzionet e ekzaminimit psikiatrik në mënyrë jo të dyshimtë tregojnë se autoritetet kishin qenë të qarta dhe të ndërgjegjësuara se kërcënimet e bëra në adresë të jetës së M.T dhe V.T kishin qenë serioze dhe se duheshin ndërmarrë të gjitha hapat e duhur me qëllim mbrojtjen e tyre.

 Gjykata [GJEDNj] vuri re se, nuk ishte bërë asnjë kontroll apo kërkim në shtëpinë apo mjetin e M.M gjatë hetimit të çështjes së parë, ndërkohë që ai në mënyrë të vazhdueshme kishte kërcënuar se do të përdorte bombë kundër viktimave. Për më tepër, ndonëse raporti psikiatrik i përpiluar për këtë procedim kishte nënvizuar nevojën e një trajtimi psikiatrik në vazhdimësi, qeveria gjatë shqyrtimit të rastit në GJEDNJ kishte dështuar që të provonte nëse M.M ishte trajtuar në mënyrën e duhur. Për më tepër, M.M. nuk kishte ndjekur një program individual trajtimi gjatë vuajtjes së dënimit me heqje lirie, ndonëse kjo ishte e detyrueshme sipas ligjit.  Ai as që ishte ekzaminuar lidhur me gjendjen e tij menjëherë pas lirimit nga burgu në mënyrë që të vlerësohej nëse ai paraqiste një rrezik për realizimin e kërcënimeve me vdekje përkatësisht të M.T dhe V.T pas lirimit.  Gjykata konkludoi se nuk ishin marrë masa adekuate nga autoritetet vendase me qëllim që të mbrohej jeta e M.T dhe A.T çka vinte në kundërshtim me nenin 2 të KEDNj.

 Gjykata vendosi në mënyrë unanime se nuk ishte e nevojshme që të analizohen në mënyrë të veçuar ankimin sipas nenit 2 të KEDNJ lidhur me dështimin e shtetit për të realizuar një investigim gjithëpërfshirës dhe të plotë mbi përgjegjësinë e mundshme zyrtarëve/agjentëve të tij lidhur me vdekjen e M.T dhe V.T.

 Gjykata vendosi në mënyrë unanime se kishte shkelje të nenit 2  dhe sipas nenit 41 detyron shtetin të paguajë 40,000 euro lidhur me dëmin jo pasuror shkaktuar aplikuesve.

Decision JULARIĆ kundër KROACISË (Kërkesa nr.20106/06) 20 Janar 2011

JULARIĆ kundër KROACISË (Kërkesa nr.20106/06) 20 Janar 2011

Aplikanti u ankua se autoritetet përkatëse nuk kishin ndërmarrë të gjitha hapat e duhur dhe adekuat për të hetuar vdekjen e bashkëshortit të saj, për të identifikuar kryerësit dhe për t'i sjellë ata para drejtësisë

Gjykata konsideron se ka pasur shkelje të obligimit procedural të nenit 2 të Konventës;

Raportet me rekomandime të IAP
Decision A.nr.72/2015, Prek Krasniqi,lidhur me mungesën e mjeteve efektive juridike

Ankesa nr. 72-2015 Prek Krasniqi Raport lidhur me mungesën e mjeteve efektive juridike

Hap rekomandimin

Decision Ankesa nr. 245-2016 Enis Kanjizha dhe Nazmije Latifi -

Enis Kanjizha dhe Nazmije Latifi - Raport me rekomandime lidhur me detyrimet pozitive për hetime efektive dhe të drejtën në jetë, që burojnë nga Kushtetuta e Republikës së Kosovës, s

Hap rekomandimin

Decision Ex officio nr. 421-2016 Raport lidhur me të drejtën për jetë në rastin B.R.

Ex officio nr. 421-2016 Raport lidhur me të drejtën për jetë në rastin B.R.

Hap rekomandimin

Decision Ex officio nr 280-2016 Raport me rekomandime në lidhje me cenimin e vazhdueshëm të drejtës për mjedis të sigurt dhe të shëndetshëm, të drejtën e jetës dhe të privatësisë, .....

 Raport me rekomandime në lidhje me cenimin e vazhdueshëm të drejtës për mjedis të sigurt dhe të shëndetshëm, të drejtën e jetës dhe të privatësisë, të drejtën për shfrytëzimin e m

Hap rekomandimin