Udhëzuesi i të Drejtave të Njeriut
1. Nё kohën kur njё rrezik publik i jashtёzakonshёm kёrcёnon ekzistencёn e kombit dhe shpallet zyrtarisht si i tillё, shtetet palё tё kёtij Pakti mund tё marrin masa me të cilat shmangen detyrimet e parashikuara në këtë Pakt, në vëllimin përpikërisht të caktuar sipas kërkesave të situatës, me kusht qё kёto masa tё mos jenё nё mospёrputhje me detyrimet e tyre të tjera sipas të drejtës ndёrkombёtare dhe tё mos ngatërrojnë, si pasojё, njё diskriminim tё bazuar vetёm nё racё, ngjyrё, seks, gjuhё, fe, ose origjinё shoqёrore.
2. Asnjë shmangie nga nenet, 6, 7, 8, (par. 1 dhe 2), 11, 15, 16, dhe 18 nuk mund të bëhet sipas kësaj dispozite.
3. Shtetet palё tё kёtij Pakti qё shfrytёzojnё tё drejtёn e shmangies, nёpёrmjet Sekretarit tё Pёrgjithshёm tё Organizatёs sё Kombeve tё Bashkuara, i njoftojnё menjёherё shtetet e tjera palё tё kёtij Pakti lidhur me dispozitat nga tё cilat ato janё shmangur si dhe lidhur me arsyet qё i kanё shtyrё tё bёjnё kёtё shmangie. Me ndërmjetësimin e njëjtë bëhet një kumtim i mëtejmë lidhur me datёn kur kёto shtete do t'u japin fund kёtyre shmangieve.
2. Dispozita e mësipërme nuk lejon asnjë shmangie si nga neni 2, me përjashtim të rastit të vdekjes që vjen si pasojë e akteve të ligjshme të luftës, ashtu edhe nga nenet 3, 4 (paragrafi 1) dhe 7.
3. Çdo Palë e Lartë Kontraktuese që ushtron këtë të drejtë derogimi e mban plotësisht të informuar Sekretarin e Përgjithshëm të Këshillit të Evropës për të gjitha masat e marra dhe arsyet pse ato janë marrë. Gjithashtu, ajo duhet të informojë Sekretarin e Përgjithshëm të Këshillit të Evropës për datën në të cilën këto masa kanë humbur fuqinë dhe dispozitat e Konventës vihen sërish në zbatim të plotë.
Pamundësia e mbajtjes së grevës
1. Greva nuk mund të mbahet ose duhet të pezullohet në gjendje të jashtëzakonshme për aq kohë sa vazhdon kjo gjendje.
2. Gjendje të jashtëzakonshme janë: fatkeqësitë natyrore, gjendja e luftës, epidemitë dhe rastet kur vihet në rrezik liria e zgjedhjeve.
LAWLESS kundër IRLANDËS (kërkesa nr. 332/57) 1 korrik 1961 kjo çështje kishte të bënte me justifikimin e ndalimit të personave në përjashtim nga procedura normale për shkak të situatës së jashtëzakonshme
z. Gerard Richard Lawless, i lindur në 1936, punonte në një ndërmarrje ndërtimi dhe banonte në Dublin. Më 21 shtator 1956, ai ndalohet, së bashku me tre burra, në një hangar të braktisur ku policia gjen armë. Gjykata Penale e qarkut të Dublinit dha vendimin për lirimin e katër të akuzuarve më 23 nëntor 1956. I dyshuar për veprimtari të paligjshme, z. Lawless ndalohet përsëri më 14 maj 1957. Gjatë një kontrolli në shtëpinë e tij, u gjet një dokument dorëshkrimor mbi guerilen. Më 16 maj, Gjykata Penale e qarkut të Dublinit e dënoi me një muaj heqje lirie për këtë fakt, por jo për anëtarësimin në IRA.
Në lidhje me nenin 15 . A bazohej paraburgimi i z. Lawless mbi të drejtën e derogimit të shteteve palë të garantuar nga neni 15 § 1? Gjykata shprehet pozitivisht, pasi kishte verifikuar se tre kushtet e kërkuara nga ky tekst ishin plotësuar. Në radhë të parë, qeveria mund të deklaronte, legjitimisht, se një rrezik publik i kanosej kombit gjatë periudhës në fjalë: në territorin e Republikës së Irlandës ndodhej një ushtri sekrete që vepronte jashtë kuadrit kushtetues dhe përdorte dhunë për të arritur objektivat e saj; kjo ushtri vepronte edhe jashtë territorit të shtetit, duke vështirësuar kështu marrëdhëniet e këtij të fundit me vendet fqinjë; aktivitetet terroriste ishin rritur në mënyrë alarmuese që nga vjeshta e vitit 1956 dhe gjatë semestrit të parë të vitit 1957.
Nga ana tjetër vendimi sqaron edhe një sërë aspektesh të tjera konceptuale dhe procedurale që kanë të bëjnë me nenin 15 të Konventës dhe që kanë vlerë post factum edhe për situatën të vitit 1997 në Shqipëri. Vendimi sqaron konceptet e ‘emergjencës publike që kërcënon jetën e kombit’, parimin e proporcionalitetit në kuadrin e nenit 15, konceptin e detyrimeve të tjera në bazë të së drejtës ndërkombëtare276, si dhe aspektet procedurale të njoftimit për qëllimet e paragrafit 3 të nenit 15.
Gjykata njëzëri deklaron në pikën (iv) se: burgimi i z. G.R. Lawless nga 13 korriku deri më 11 dhjetor 1957 u themelua mbi të drejtën e derogimit të ushtruar në mënyrë të rregullt nga qeveria Irlandeze në përputhje me nenin 15 (neni 15) të Konventës si dhe
(v) thekson që komunikimi i adresuar nga Qeveria Irlandeze tek Sekretari i Përgjithshëm i Këshillit të Evropës më 20 korrik 1957 përbënte njoftim të mjaftueshëm në kuptim të nenit 15, paragrafi 3 (neni 15.3) i Konventës;
Aplikanti ankohet se ndalimi i tij për shtatë ditë ka shkelur të drejtën e tij sipas nenit 5 § 3 të Konventës që të sillet menjëherë përpara një autoriteti gjyqësor. Për më tepër, ai pretendoi se nuk kishte asnjë mjet juridik efektiv për të sfiduar paraburgimin e tij para një gjykate vendase. Ai thirret në Nenin 13 në këtë drejtim.
Në një nivel më të përgjithshëm, aplikanti pohon gjithashtu se shteti i paditur është në kundërshtim me nenin 1 të Konventës, pasi me miratimin dhe vazhdimin e zbatimit të ligjit të vitit 1989 ata nuk kanë arritur të sigurojnë të drejtat e Konventës për lirinë dhe sigurinë e personit dhe për të kundërshtuar ligjshmërinë e paraburgimit të tij. Është gjithashtu paraqitja e tij se mbajtja në fuqi e Aktit të vitit 1989 nuk mund të justifikohet më referencë në Nenin 15 të Konventës. Në këtë drejtim ai pohon se për momentin nuk ka emergjencë publike në Irlandën e Veriut. Ai pretendon në alternativë se edhe nëse ka një emergjencë publike, derogimi i bërë nga Shteti i paditur nuk kërkohet rreptësisht nga kërkesat e situatës aktuale dhe është në kundërshtim me detyrimet e tjera ndërkombëtare të atij shteti. Për këtë arsye edhe ankuesi pohon se shteti i paditur është në kundërshtim me nenin 15 të Konventës.
Duke marrë parasysh deklaratat e mësipërme, Gjykata konkludon se shmangia e kundërshtuar i plotëson kërkesat e nenit 15 dhe se paditësi pra nuk mund të ankohet në mënyrë të vlefshme për një shkelje të nenit 5 § 3. Përfundoi më tej se nuk ekziston ndonjë shkelje e nenit 13.
Për këto arsye, Gjykata njëzëri e deklaron kërkesën si të papranueshme.